کوکائین اماده ای است که از برگ گیاه کوکا که عمدتاً در آمریکای مرکزی و جنوبی میروید به دست می آید. واز جمله مواد بسیار اعتیاد آور و خطرناک است . و از آن به نامهای برف , کراک , راک یاد می شود
وابستگی روانی به کوکائین ممکن است حتی پس از یک بار مصرف به وجود آید. کوکائین وابستگی جسمی هم ایجاد می کند. کراک (crack) نوعی از کوکائین است که ناخالصیهای آن جدا گشته و به شکل بلور سفید رنگ و به شدت اعتیادآور است. امکان بروز رفتارهای خشن به دنبال مصرف آن بسیار بالاست.
شایعترین روش مصرف کوکائین بصورت اسنیف یا استنشاقی است. امکان تزریق زیرجلدی و داخل وریدی هم وجود دارد. به دلیل کمترشدن اثر آن به دنبال مصرف خوراکی، معمولاً از این روش استفاده نمی شود. کراک نیز به روش تدخینی مورد مصرف واقع می شود.
آثار مصرف کوکائین بلافاصله ظاهر و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد رفع میشود. به همین علت افراد وابسته به کوکائین ممکن است هر نیم تا یک ساعت یک بار برای مصرف مجدد از جمع یا محل کار خارج شوند.
عوارض کوکائین به دو دسته عوارض جسمانی و عوارض روانی تقسیم می شود .
الف) عوارض جسمانی:
افزایش فشارخون و ضربان قلب، گشاد شدن مردمک، کاهش اشتها، اختلال درخواب. به دنبال مصرف طولانی کاهش وزن، اختلالات گوارشی، خستگی، نارسایی قلبی و کاهش نیروی جنسی بروز خواهد کرد. چنانچه بیمار به طریق استنشاقی مصرف کند در دراز مدت امکان خونریزی مکرر از بینی و سوراخ شدن تیغه های بینی وجود دارد .
ب) عوارض روانی :
سرخوشی، افزایش انرژی، احساس خوب بودن عمومی، توهمات لامسه به صورت احساس خزیدن حشرات زیر پوست، کاهش تمرکز و افزایش نیروی جنسی.
به دلیل آثار سریع تدخین و رسیدن سریع کوکائین به مغز به دنبال مصرف کراک علائم بلافاصله ظاهرشده، اما درعرض ۱۲ دقیقه تحلیل میرود.
علائم ترک کوکائین معمولا یک روز تا یک هفته طول میکشد.
مصرف کنندگان کوکائین وابستگی روانی شدید پیدا میکنند که همراه با حس ولع شدید برای مصرف مجدد است. به دنبال ترک افسردگی، خواب آلودگی، تحریک پذیری و گرسنگی بروز خواهد کرد. قطع کردن تدریجی هیچ فایده ای ندارد و قطع کردن سریع به مراتب بهتر است.
چنانچه مصرف کوکائین جدی نباشد میشود بدون نیاز به دارو و جایگزینهای مربوطه ترک را انجام داد. باید به مقدار زیادی مایعات (به غیر از الکل) و سه وعده غذای روزانه در رژیم غدایی گنجانده شود. ورزشهای آرام بخش کمک کننده اند.
باید مصرف کننده را مطمئن کرد که علائم افسردگی، کسالت و خستگی از عوارض طبیعی قطع کوکائین است و پس از یک هفته قطع خواهد شد.
به هرحال برای بیمارانی که علائم افسردگی شدید به دنبال قطع کوکائین پیدا میکنند شروع داروهای ضد افسردگی مفید خواهد بود.
چنانچه جنون ناشی از مصرف کوکائین بروز کندبیمار باید به سرویس روانپزشکی ارجاع شود.
